Utrata pracy nie zawsze oznacza natychmiastowy dostęp do zasiłku dla bezrobotnych. Prawo do zasiłku zależy od tego, w jaki sposób nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę. To, czy świadczenie zacznie być wypłacane od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy, czy dopiero po upływie kilku miesięcy, regulują zapisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Kiedy przysługuje zasiłek po rozwiązaniu umowy?
Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu, który w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację wykonywał zatrudnienie przez łącznie co najmniej 365 dni i uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia, od którego odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy. Jednak o dacie rozpoczęcia wypłaty zasiłku decyduje sposób rozwiązania umowy o pracę.
Rozwiązanie umowy przez pracodawcę
Jeśli pracodawca wypowiedział umowę o pracę lub zatrudnienie zakończyło się w wyniku upływu terminu umowy zawartej na czas określony, zasiłek przysługuje od razu po rejestracji w urzędzie pracy. W tej sytuacji bezrobotnemu zostanie przyznane prawo do zasiłku od dnia zarejestrowania.
Wygaśnięcie umowy o pracę
W przypadku, gdy umowa o pracę wygasa np. z powodu śmierci pracodawcy, upływu okresu, na który została zawarta, lub wygaśnięcia mandatu poselskiego pracownika, prawo do zasiłku przysługuje także od razu po rejestracji.
W jakich sytuacjach zasiłek jest odraczany lub obniżany?
Nie każda forma rozwiązania stosunku pracy skutkuje natychmiastowym nabyciem prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje sytuacje, w których świadczenie nie jest wypłacane od razu po rejestracji w powiatowym urzędzie pracy. Sposób rozwiązania umowy może opóźnić przyznanie zasiłku lub skrócić czas jego wypłaty.
Wypowiedzenie umowy przez pracownika
Jeśli pracownik złoży wypowiedzenie umowy o pracę, świadczenie zacznie być wypłacane dopiero po upływie 90 dni od daty rejestracji. Dodatkowo, okres wypłaty zasiłku zostaje skrócony o te 90 dni. W takiej sytuacji prawo do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje, ale po spełnieniu określonych warunków i z opóźnieniem.
Rozwiązanie umowy na mocy porozumieniem stron
W przypadku porozumienia stron sytuacja wygląda podobnie. Jeśli porozumienie stron nastąpiło na wniosek pracownika lub za wspólną zgodą bez szczególnych przyczyn, świadczenie przysługuje dopiero po 90 dniach od rejestracji w urzędzie pracy, a okres wypłaty zostaje skrócony. Sposób rozwiązania umowy o pracę ma więc bezpośredni wpływ na termin przyznania prawa do zasiłku.
Rozwiązanie umowy z winy pracownika
Najbardziej niekorzystne konsekwencje dotykają osoby, które utraciły pracę na skutek naruszenia obowiązków pracowniczych. W przypadku rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, np. wskutek zwolnienia dyscyplinarnego, prawo do zasiłku przysługuje dopiero po 180 dniach od rejestracji. Co więcej, okres wypłaty świadczenia ulega skróceniu o te 180 dni. W praktyce oznacza to, że osoba może nie otrzymać zasiłku w ogóle.
Jakie wyjątki pozwalają otrzymać zasiłek szybciej?
Chociaż większość rozwiązań umowy z inicjatywy pracownika lub na mocy porozumienia stron skutkuje opóźnieniem wypłaty zasiłku, przepisy przewidują wyjątki. W określonych przypadkach możliwe jest przyznanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych już od dnia zarejestrowania w urzędzie pracy.
Uzasadnione powody rozwiązania umowy
Są sytuacje, w których porozumienie stron nie skutkuje odroczeniem zasiłku. Dotyczy to przypadków, w których rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, np. z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy, zmniejszenia zatrudnienia lub zmiany miejsca zamieszkania pracownika. W takich przypadkach zasiłek dla bezrobotnych przysługuje od daty rejestracji w powiatowym urzędzie pracy.
Jakie dokumenty warto mieć przy rejestracji w urzędzie pracy?
Podstawie dokumentów przekazanych urzędowi pracy rozpatrywane jest prawo do zasiłku oraz termin jego przyznania. Warto przedstawić:
-
- świadectwo pracy,
-
- porozumienie stron (jeśli dotyczy),
-
- dokument potwierdzający przyczynę rozwiązania umowy (np. decyzję o likwidacji zakładu pracy),
-
- zaświadczenie o zarobkach,
-
- inne dokumenty potwierdzające spełnienie warunków do uzyskania zasiłku.
Podsumowanie – jak uniknąć utraty prawa do zasiłku?
Aby zachować prawo do zasiłku dla bezrobotnych i uzyskać świadczenie od dnia rejestracji, najlepiej doprowadzić do rozwiązania umowy z inicjatywy pracodawcy lub poprzez wygaśnięcie umowy. W przypadku porozumienia stron, należy zadbać o odpowiednie uzasadnienie, np. zmniejszenie zatrudnienia lub z powodu zmiany miejsca zamieszkania. Rozwiązanie umowy z winy pracownika powinno być ostatecznością, gdyż znacznie ogranicza dostęp do świadczeń. Warto też pamiętać, że urząd pracy ocenia sposób rozstania się z pracodawcą w okresie ostatnich sześciu miesięcy, dlatego przemyślana decyzja o rozwiązaniu stosunku pracy może mieć realny wpływ na sytuację finansową osoby bezrobotnej.
Redakcja "Ratunkowe Finanse".